Racionalna mašta
Margaret Atvud ne prestaje da na, za nju karakterističan, autoritativan način proizvodi briljantno realizovana književna dela. Isto važi i za ovu sjajnu zbirku eseja, u kojoj kanadska književnica podvrgava preispitivanju čitav niz, reklo bi se, podjednako važnih i zanimljivih tema, poput revnosnog arheologa koji pažljivo zagleda svaki detalj otkrivenog artefakta, u potrazi za jasnošću u apsolutno svemu – od slobode i kulturnih ratova do posmatranja ptica, autokratije i feminizma.
Svaki od pet delova knjige označava prekretnicu u skorašnjoj istoriji. Prvi deo se bavi posledicama i odjecima terorističkog napada na Svetski trgovinski centar u septembru 2001, u atmosferi obojenoj ratnim zbivanjima u Iraku. Drugi deo pokriva period od 2010. do 2013. godine, za vreme predsednikovanja Baraka Obame. Eseji iz trećeg dela razmatraju krhkost slobode, ogoljenu dolaskom na vlast Donalda Trampa. Autorka se vraća „
Sluškinjinoj priči“ i njenim porukama, osvrćući se pritom na bojazan mnogih da bi fiktivni događaji iz tog romana u eri „trampizma“ mogli da postanu stvarnost.
Atvudova postavlja pitanja i daje odgovore koje većina pisaca izbegava u strahu od osvete izvesnih segmenata književnog i političkog establišmenta. Na mene su poseban utisak ostavili njeni stavovi o ideologijama, izneseni u eseju „Jesam li loša feministkinja?“, gde ispravno primećuje da ideologija eliminiše ambivalenciju. Ona pokret #MeToo opisuje kao simptom urušavanja pravnog sistema, ali ne poriče njegov značaj i pozitivne efekte.
Esej „U Zemlji Prevođenja“ predstavlja omaž prevodilaštvu. Kreće se od V. G. Zebalda i lokalnih jezika okruga Norfok u autorkinoj rodnoj Kanadi do francuskih kutija ovsenih pahuljica koje su joj zadavale glavobolje u detinjstvu, vraćajući je u mladost provedenu u severnim šumama Kvebeka, gde se prvi put susrela sa nekim stranim (francuskim) jezikom.
Esej „Visimo o končiću“ nas mudro podseća da ne bi bilo potrebno mnogo da nam teškom mukom izvojevana ženska prava ponovo budu oduzeta i da se „vratimo u 1843“. Drugim rečima, cena slobode je neprestana budnost.
„
Goruća pitanja“ će svakako biti vredan dodatak postojećim kolekcijama poštovalaca lika i dela Margaret Atvud, ali verujem da će i ostali čitaoci uživati u njenim izvanrednim tekstovima, pogotovo onima o hrabrom poljskom piscu Rišardu Kapušćinskom, njenoj zemljakinji i koleginici Alis Manro, stvaralaštvu Hilari Mantel i borcima za zaštitu prirode Beriju Lopezu i Rejčel Karson.
Glavna poruka knjige istovremeno je i naslov jednog od ovde uvrštenih eseja: „Reci. Istinu.“
Autor: Meri O’Donel
Izvor: irishtimes.com
Prevod: Jelena Tanasković