Nad Servantesovom biografijom stalno lebdi izvesna sumnja, osnovanija ili manje osnovana. Možda je, od 1566. do 1569, Migel učio kod poznatog humaniste i gramatičara Huana Lopesa de Ojosa, Erazmovog sledbenika. Godine 1569, posle ulične čarke, koja se završila ranjavanjem jednog od učesnika, Servantes je pobegao u Italiju, gde je u Rimu služio kod kardinala Akvavive, a zatim se kao vojnik pridružio bratu Rodrigu. Dana 7. oktobra 1571. učestvovao je u pomorskoj bici kod Lepanta, današnjeg Naupakta, u Korintskom zalivu. Bio je ranjen, i ostao sa doveka osakaćenom levom rukom. Učestvovao je u nizu pomorskih ekspedicija, između ostalog i u Tunis. Godine 1575, sa preporukom Huana Austrijskog, glavnokomandujućeg španske armije u Italiji, isplovio je iz Italije za Španiju. Galiju
Sol, na kojoj je bio sa bratom, napali su alžirski gusari. Servantes je u alžirskom zarobljeništvu proveo pet godina. Tek u oktobru 1580. godine, kada su ga otkupili monasi trinitarci, vratio se u Španiju.
Od kraja 1580. do 1587. Servantes je živeo u Madridu, u Toledu, i u selu Eskivijas, blizu Toleda, rodnom mestu svoje žene Kataline de Palasios: Servantes se njome oženio u decembru 1584. godine, a iste godine Ana Franka de Rohas rodila je Servantesu vanbračnu kćer, Isabel de Saavedra, koja je posle smrti majke ostala da živi u očevom domu. Servantes se posvetio pisanju pozorišnih komada, koji nisu imali uspeha na sceni. Objavljivanje pastoralnog romana
Galateja (1585) donelo mu je slavu, ali ne i novac.
Godine 1587. Servantes se seli u Sevilju, gde živi do 1600, najveći deo vremena putujući po andaluzijskim selima i gradovima, skupljajući provijant za kraljevsku flotu, a zatim i ubirajući porez. U selu Kastro del Rio, nedaleko od Kordobe, 1592. godine, dopao je zatvora, optužen za nedozvoljeno ubiranje poreza. Pet godina kasnije, našao se u seviljskom zatvoru, osuđen na sedam meseci, zbog gubitka prikupljenog državnog novca, zato što je banka u kojoj je Servantes držao prikupljeni novac propala. Za vreme jednog od tih boravaka u tamnici, po sopstvenim rečima, u uobrazilji je stvorio čoveka koji je sišao s uma od čitanja viteških romana i krenuo u viteške pohode poput junaka knjiga koje je obožavao.
U proleće 1605. godine, kod štampara Huana de la Kueste objavljen je
Don Kihote. O uspehu romana svedoči to što se iste godine pojavilo drugo izdanje, dva puta je preštampan u Lisabonu, i jednom u Valensiji. Don Kihote i Sančo Pansa postali su likovi u koje su se ljudi prerušavali na karnevalima španskih gradova, pa čak i u kolonijama – zabeleženo je da su se pojavljivali i u Limi.
U periodu od 1606-1616. napisao je
Primerne novele (1613), književnu satiru u stihovima
Put na Parnas (1614), sastavio nove i preradio stare dramske komade i sabrao ih u knjigu
Osam komedija i osam međuigara (1615), nastavio rad na avanturističko-sentimentalnom romanu
Persil i Sigismunda i napisao drugi deo romana
Don Kihote, čiji je skori izlazak obećao u prologu
Primernim novelama. Drugi deo romana o don Kihotu Servantes je štampao 1615. godine u Madridu kod istog izdavača koji je štampao i prvi deo deset godina ranije. Oba dela zajedno prvi put su štampana u jednim koricama 1637. godine.
Umro je 23. aprila 1616, i sahranjen u manastiru Bosih trinitaraca.
Foto:
Wikimedia Commons / Public Domain